กลับ
คู่มือสำหรับนักเทรดระดับกลางที่ต้องการอ่านวัฏจักรตลาดให้ขาด
ตลาดคริปโตเคอร์เรนซี มีลักษณะวัฏจักรคล้าย ๆ เดียวกับตลาดการเงินแบบดั้งเดิม โดยมีการเคลื่อนไหวในรูปแบบที่เกิดซ้ำ เรียกว่า “วัฏจักรตลาด” การเข้าใจว่าเรากำลังอยู่ในช่วงใดของวัฏจักรสามารถช่วยให้คุณเลือกจังหวะเข้าออกตลาดได้ดีขึ้น รวมถึงตัดสินใจลงทุนอย่างมีกลยุทธ์ บทความนี้จะพาคุณเจาะลึกโครงสร้างของวัฏจักรตลาดคริปโต โดยอ้างอิงจากข้อมูลในอดีต และเสริมกลยุทธ์ที่คุณสามารถนำไปใช้จริง
วัฏจักรตลาดคริปโตคืออะไร?
วัฏจักรตลาดคริปโตคือช่วงเวลาที่ราคาเคลื่อนไหวขึ้นลงตามแรงผลักดันจากอารมณ์ของนักลงทุน เทรนด์เศรษฐกิจมหภาค การพัฒนาเทคโนโลยี และอุปสงค์-อุปทาน โดยทั่วไปวัฏจักรของคริปโตมักสั้นและผันผวนกว่าตลาดหุ้น แต่ยังคงโครงสร้างทางจิตวิทยาและการเงินที่คล้ายกัน
ช่วงสำคัญของวัฏจักรตลาดคริปโต
- ช่วงสะสม (Accumulation)
ราคายังต่ำ อารมณ์นักลงทุนเป็นลบ นักลงทุนรายใหญ่และสายระยะยาวเริ่มทยอยสะสมสินทรัพย์เงียบ ๆ - ช่วงทำกำไร (Markup)
ราคาค่อย ๆ ขยับขึ้น ความมั่นใจเริ่มกลับมา นักลงทุนรายย่อยแห่เข้าตลาด เกิดโมเมนตัมต่อเนื่อง - ช่วงกระจาย (Distribution)
ราคาขึ้นถึงจุดสูงสุด ปริมาณการซื้อขายพุ่ง นักลงทุนรายใหญ่เริ่มขายออก ในขณะที่ข่าวดีและความโลภครอบงำตลาด - ช่วงตกต่ำ (Markdown)
ราคาร่วงลงอย่างรวดเร็ว เกิดแรงเทขายตื่นตระหนก อารมณ์ตลาดกลับมาเป็นลบอีกครั้ง และวัฏจักรจะเริ่มต้นใหม่ที่ช่วงสะสม
วิเคราะห์วัฏจักรของ Bitcoin ตั้งแต่ปี 2013 – ปัจจุบัน
- ปี 2013: BTC ขึ้นไปแตะ ~$1,100 ก่อนร่วงลงเหลือ ~$200 ภายในปี 2015
- ปี 2017: ราคาขึ้นไปแตะ ~$20,000 ก่อนลดลงเหลือ ~$3,000 ภายในปลายปี 2018
- ปี 2021: พุ่งถึง ~$69,000 ก่อนปรับฐานลงสู่ ~$15,000 ในปลายปี 2022
วัฏจักรเหล่านี้สอดคล้องกับ 4 ช่วงหลัก และมักเกิดหลังเหตุการณ์ Halving ซึ่งเป็นกลไกจำกัดอุปทานของ Bitcoin
ตัวชี้วัดสำคัญที่บอกถึงการเปลี่ยนช่วงของวัฏจักร
- ข้อมูล On-chain: MVRV ratio, NUPL, การเคลื่อนไหวของกระเป๋าเงิน
- อินดิเคเตอร์ทางเทคนิค: ค่าเฉลี่ยเคลื่อนที่ 200 วัน (200DMA), RSI, MACD
- ความรู้สึกตลาด: Fear & Greed Index, ปริมาณซื้อขายที่พุ่งขึ้น
- Bitcoin Dominance: หากส่วนแบ่ง BTC สูงขึ้น แสดงถึงการไหลกลับของเงินจาก Altcoin
จิตวิทยาตลาด: เมื่ออารมณ์กลายเป็นปัจจัยหลัก
พฤติกรรมตลาดส่วนใหญ่ขับเคลื่อนด้วย “ความกลัว” และ “ความโลภ”
- ในช่วงขาขึ้น (Markup) ความโลภทำให้ราคาสูงเกินจริง
- ในช่วงขาลง (Markdown) ความกลัวทำให้เกิดการเทขายอย่างไร้เหตุผล
การรู้เท่าทันอารมณ์เหล่านี้จะช่วยให้คุณหลีกเลี่ยงกับดักสำคัญอย่าง FOMO และการเทขายแบบตื่นตระหนก
ปรับกลยุทธ์เทรดให้เหมาะกับแต่ละช่วงของวัฏจักร
- Accumulation: ลงทุนแบบถัวเฉลี่ย (DCA) ในเหรียญที่มีพื้นฐานแข็งแรง
- Markup: เทรดตามเทรนด์ ใช้ trailing stop และเพิ่ม position ในตัวที่แข็งแรง
- Distribution: ทยอยทำกำไร ลดความเสี่ยง และจับสัญญาณการกลับตัว
- Markdown: เน้นป้องกันเงินทุน หลีกเลี่ยง Leverage และรอจังหวะใหม่ในรอบถัดไป
วัฏจักรของ Altcoin กับ Bitcoin ต่างกันอย่างไร?
Altcoin มักเคลื่อนไหวตาม Bitcoin แต่มีความผันผวนสูงกว่า
- ช่วงแรกของ Bull Run: BTC พุ่งก่อน
- กลางถึงท้าย Bull Run: Altcoin วิ่งแรงและให้ผลตอบแทนมากกว่า
- Bear Market: Altcoin มักร่วงแรงกว่า BTC เพราะสภาพคล่องและการยอมรับที่ต่ำกว่า
กลยุทธ์บริหารความเสี่ยงในแต่ละช่วงของวัฏจักร
- ตั้ง Stop-loss เสมอ โดยเฉพาะช่วงตลาดฟองสบู่
- กระจายพอร์ตในหลายกลุ่ม เช่น DeFi, Layer1, NFT
- ถือ Stablecoin ไว้เป็นกันชนช่วงตลาดขาลง
- หลีกเลี่ยง Leverage ช่วงปลายวัฏจักรที่ความผันผวนพุ่งสูง
กรณีศึกษา: เจาะลึกวัฏจักรตลาดปี 2021–2022
ในปี 2021 ราคา BTC พุ่งจาก $30,000 ไปแตะจุดสูงสุดที่ $69,000 ก่อนจะเข้าสู่ช่วง Distribution อย่างเงียบ ๆ โดยที่นักลงทุนจำนวนมากไม่ทันสังเกต ต่อมาในช่วงปลายวัฏจักร นักลงทุนรายย่อยจำนวนมากเพิ่งเริ่มเข้าสู่ตลาด ก่อนที่ราคาจะร่วงลงอย่างรุนแรงในปี 2022
ในขณะที่นักลงทุนบางกลุ่มที่จับสัญญาณล่วงหน้าได้ เช่น ปริมาณการซื้อขายที่เริ่มลดลง หรือเกิด Bearish Divergence และสามารถตัดสินใจออกจากตลาด หรือแปลงสินทรัพย์เป็น Stablecoin ได้ทัน ก่อนเกิดการปรับฐานครั้งใหญ่
เตรียมพร้อมสำหรับวัฏจักรถัดไป: สัญญาณที่ควรจับตา
- ติดตาม Bitcoin Halving (คาดว่าจะเกิดในปี 2024) ซึ่งมักเป็นจุดเริ่มต้นของขาขึ้น
- จับตาแนวโน้มมหภาค เช่น อัตราดอกเบี้ย การกำกับดูแล การเข้าร่วมของสถาบัน
- ดูข้อมูล On-chain เช่น การฝาก/ถอนจาก Exchange
- ควบคุมอารมณ์ให้มั่นคง พร้อมปรับกลยุทธ์ตามสภาพตลาด
เคล็ดลับเทรดรอบใหม่อย่างเหนือชั้น
การเข้าใจวัฏจักรตลาดไม่ใช่แค่เรื่องการวิเคราะห์กราฟ แต่คือการเข้าใจ “พฤติกรรมมนุษย์” ที่ซ่อนอยู่ในราคา หากคุณรู้ว่าอยู่ในช่วงไหน คุณจะรู้ว่าควร “สะสม กำไร หรือป้องกัน” สำคัญไปกว่านั้นการวางแผนให้ดี มีวินัย และอย่าตามกระแสช้าไปหนึ่งก้าว จะสามารถช่วยให้การเทรดของคุณปลอดภัยมากยิ่งขึ้น
คำถามที่พบบ่อย (FAQs)
1. วัฏจักรตลาดคริปโตโดยเฉลี่ยใช้เวลานานแค่ไหน?
โดยทั่วไปวัฏจักรใช้เวลาประมาณ 3 - 4 ปี โดยมีจุดเปลี่ยนสำคัญคือ Bitcoin Halving ซึ่งเกิดทุก 4 ปี ทั้งนี้ ระยะเวลาอาจเปลี่ยนไปตามเศรษฐกิจโลกและเทคโนโลยี
2. มีตัวชี้วัดไหนบ้างที่ช่วยบอกว่าเราอยู่ในช่วงใดของวัฏจักร?
- ค่าเฉลี่ยเคลื่อนที่ 200 วัน
- Bitcoin Dominance
- MVRV-Z Score
- Fear & Greed Index
การใช้หลายตัวชี้วัดร่วมกันจะช่วยให้คุณแยกแยะช่วงสะสม ขาขึ้น กระจาย และขาลงได้ชัดเจนยิ่งขึ้น
3. Altcoin มีวัฏจักรเหมือน Bitcoin หรือไม่?
โดยทั่วไปใช่ แต่ Altcoin จะผันผวนมากกว่าและมักดีเลย์จาก BTC เล็กน้อย โดยมักทำผลตอบแทนได้ดีกว่าในช่วงกลางถึงท้ายของตลาดกระทิง แต่พังหนักกว่าตลาดหมี
4. จะปกป้องพอร์ตช่วงตลาดขาลงได้อย่างไร?
- เปลี่ยนไปถือ Stablecoin หรือ Fiat
- ลดการถือเหรียญเล็กความเสี่ยงสูง
- หลีกเลี่ยง Leverage
- ตั้ง Stop-loss ตามแนวรับสำคัญและทยอยทำกำไรตั้งแต่จุดสูงสุดแรก ๆ
5. การลงทุนแบบถัวเฉลี่ย (DCA) เหมาะกับทุกวัฏจักรหรือไม่?
การลงทุนแบบถัวเฉลี่ยเหมาะมากในช่วงสะสม ช่วยลดผลกระทบจากความผันผวน และลดอารมณ์ในการลงทุน แต่ควรหลีกเลี่ยงช่วงปลายขาขึ้นหรือตลาดขาลงรุนแรง